Uczucie bycia niewystarczająco dobrym: jak je rozpoznać i wyleczyć u podstaw

Zdjęcie: Warren Wong

Oznaki kompleksu niższości

Feeling not good enough is one of the most fundamental, by far the most common feelings most people carry from their childhood. Many people are not aware they carry it within, because this feeling can manifest itself very subtly and is often masked by other emotions, such as arrogance, anger, ambition, guilt … Yet based on my experience with my clients and other people too, I think that at least two thirds, if not more, of human emotional and behavioral problems have their roots in a repressed sense of inferiority from childhood.

Ludzie, którzy nie są przyzwyczajeni do introspekcji, często odrzucają myśl o subtelnych, dawno zapomnianych uczuciach z dzieciństwa, które mają na nich wpływ. Jednak ich zewnętrzne zachowanie często nie może być dobrze wyjaśnione racjonalnymi motywami, a nawet instynktami, a zwłaszcza nie zdrowymi i ciepłymi uczuciami. Oto niektóre ze sposobów, w jakie może objawiać się podświadome poczucie niższości:

• • w potrzeba udowodnienia sobie (popisania się), either in subtle or less subtle, constructive or destructive ways (e.g. through physical looks, money, career, cars, expensive clothes, number or social status of love partners …)

• • zazdrość of successful people or anyone who gets other people’s attention

• • the need to belittle and rationalize (deny) other people’s success

• • samokrytykanadmierna samodyscyplina

• • Z drugiej strony, może być irracjonalny bunt i niezdyscyplinowanie (mechanizm obronny)

• • arogancja wobec innych, nadmierna pewność siebie (odszkodowanie)

• • wielką potrzebę pozostawienia śladu w świecie, potrzebę pragnienie uznania społecznego lub sławy

• • pragnienie, by nasze dzieci były kimś wyjątkowym

• • poczucie poczucie winy jeśli nie jesteśmy doskonali

• • szukanie uwagi, kłótnie i walka o władzę w mediach społecznościowych i innych miejscach

• • podatność na władza

• • distrust of one’s own opinion and feelings

• • nadmierna bezinteresowność

• • fear of what others will say (which often includes excessive control over one’s own children)

• • podejmowanie nadmierna odpowiedzialność i niezrównoważona potrzeba pomagania innym

• • poczucie zagrożenia, zastraszenia lub urazy w obliczu krytyki, braku zgody lub nawet zwykłych różnic między ludźmi

• • zakochiwanie się w autorytatywnych, niedostępnych lub samolubnych osobach

• • depresja

• • lęk / fobia społeczna

• • rola ofiary

• • an inner feeling of emptiness, self-indifference …

If you are prone to some of these feelings and behaviors, I recommend that you take some time to explore what is behind them. Feel what do you really hope for, what would the fulfillment of those urges mean to you emotionally? You don’t have to worry or feel ashamed if you discover there is część ciebie that believes you are not good enough; it’s a perfectly common feeling that doesn’t say anything bad about you. In fact, the more compassionate and innocent a child is, the easier it will be to develop a sense of inferiority in contact with unhealthy adults. That too can be solved with some effort.

These urges can be somewhat mixed with biological instincts, that is, the way in which a sense of inferiority will manifest can be determined in part by one’s biological instincts, which complicates things somewhat. People with a stronger inborn instinct to seek power and status will find it easier to resort to power struggles and status symbols in an attempt to suppress their sense of inferiority. Parental life values ​​and parental models of behavior also have a lot of influence on this.

Niektórzy ludzie, próbując pozbyć się niechcianych uczuć, mogą popadać w skrajności. Nie jest wyrazem zdrowia, jeśli zamiast posłuszeństwa wobec autorytetu, zaczynamy praktykować bezkrytyczne, irracjonalne nieposłuszeństwo; jeśli próbując bardziej zaufać sobie, kończymy bezkrytycznie wierząc w każde uczucie, które pojawia się w naszym umyśle. Tak długo, jak istnieje w nas potrzeba udowodnienia swojej wartości lub podobne uczucie niepokoju w tle, przyczyna problemu nie została w pełni rozwiązana.

Możliwe przyczyny poczucia bycia niewystarczająco dobrym

Feelings of inferiority are more easily developed in children and people who are more empathetic and cooperative by nature. Such people can easily identify with other people and their emotions, and give them importance, even if those other people behave unhealthily and irrationally. While doing so, empaths find it easier to ignore their own needs or blame themselves for problems, especially while they are still children trying to connect to their parents. In other words, a pronounced sense of inferiority and guilt from childhood often indicates that you are in fact an empathetic and responsible person. I don’t know how comforting it is just from a logical perspective, but that’s the way it is.

A child can easily feel unworthy, unimportant or “less than” even in well-meaning families from time to time, because a child’s perspective is needy and often exaggerated. Some of the circumstances in which feelings of inferiority can develop (besides in obvious cases such as circumstances of abuse, neglect, or excessive criticism) are:

• • jeśli jedno lub oboje rodziców zachowuje się zbyt pewnie i autorytatywnie, nawet jeśli nie ma takiej potrzeby, w tym nie przyznaje się do popełnionych błędów

• • jeśli rodzic z jakiegokolwiek powodu nie ma wystarczająco dużo czasu lub zainteresowania dzieckiem

• • jeśli rodzic musi przebywać poza domem przez dłuższy czas z powodu jakichkolwiek okoliczności, zwłaszcza jeśli taka sytuacja się powtarza

• • jeśli rodzic ma zbyt wysokie oczekiwania wobec dziecka

• • if a parent does not understand and does not have patience for the stages of development of the child’s brain and expects the child to think, feel or act like an adult sooner than it’s realistic to expect

• • jeśli rodzic potrzebuje dziecka jako partnera zastępczego lub nawet rodzica zastępczego (artykuł: Emocjonalne kazirodztwo)

• • jeśli rodzic faworyzuje inne dziecko lub innego członka rodziny kosztem dziecka

• • if there is any kind of chaos or instability in the family (fighting, divorce, illness, fear, grief, death …) due to which the child takes the blame upon him/herself, or tries to take on adult responsibilities

• • if parents act from a place of “moral high ground”

• • if a parent does not appreciate the child’s feelings and desires (this doesn’t mean the parents should do what a child wants; but it does mean that children need compassionate and thoughtful communication)

• • if some of the child’s innate characteristics (gender, appearance, intelligence, talents and affinities …) are not in line with the parents’ expectations,

• • jeśli rodzic sam cierpi na kompleks niższości, a dziecko uczy się od niego poprzez naśladownictwo,

• • jeśli dziecko błędnie zinterpretuje określone zachowanie lub intencję rodzica

• • nadopiekuńczość rodziców, która może powodować, że dziecko czuje się niezdolne do radzenia sobie z trudnościami i wyzwaniami

Parents reading this article may now think I’m asking for impossible perfection. But my intention is not to criticize. It is clear to me that modern life is too complicated for any parent to be perfect. Moreover, sometimes parents trying to be perfect end up overprotecting the child, and overprotecting, as I wrote above, can also result in feeling not good enough as well as various other problems. Nor is it good for parents to sacrifice their own boundaries and happiness too much, just to keep the child pleased all the time. Balance is always important, and balance does not always mean perfect feelings.

In essence, I do not think that recognizing and exposing a problem automatically means the problem should not exist at all, and should be suppressed by all means. Even if problems could be completely avoided – which as a rule is not possible – I think experiencing some problems is needed for our development and motivation. (Check out the article Dzieci potrzebują wyzwań.) That’s why not everything is up to parents – it is every adult’s responsibility to help themselves heal their self-image, once they grow up.

Kompleks niższości na różnych etapach życia

Feeling “less than” may exist at the identity level – i.e. chronic and generalized – or it may be contextual, i.e.  may appear only occasionally in specific circumstances. What these circumstances will be, largely depends on the experiences in our early family, that is, what our parents valued or why they criticized us.

Poczucie niższości często staje się świadome po raz pierwszy w okresie dojrzewania, kiedy opinia rówieśników staje się dla nas szczególnie ważna, a nasz obraz siebie jest niestabilny. Nie oznacza to jednak, że uczucia te powstały po raz pierwszy w tym okresie. Im silniejsze poczucie niższości, im bardziej uogólnione i nielogiczne, tym bardziej prawdopodobne jest, że pochodzi ono z jeszcze wcześniejszego wieku.

Czasami młodzi ludzie mogą z powodzeniem tłumić swoje poczucie niższości, gdy dopiero zaczynają życie i są pełni wielkich nadziei i celów, wiary, że się sprawdzą. Wtedy pożądane poczucie własnej wartości może być rzutowane na przyszłe osiągnięcia i czerpane z wizji tych osiągnięć. Ale niezależnie od tego, czy osiągniesz te cele, czy nie, poczucie niższości nie pochodzi z zewnątrz, więc nie można go również rozwiązać na zewnątrz.

People who achieve their ambitions, can one day wake up and realize they still do not feel good enough, that successes have not driven away the underlying pain and emptiness. They may realize that they have wasted years of life chasing other people’s dreams and approval, instead of building their own identity and looking for their own path. Or they don’t realize it at all, so the need to prove themselves keeps driving them on and on. This can often be noticed in powerful and famous people in public life.

People who have failed to achieve their goals may (usually around their 30th or 40th birthday, when they begin to doubt themselves or lose hope) find themselves faced with a sudden resurgence of feelings of inferiority. They have to face a hidden self-image they had mostly successfully avoided until then. Considering it’s a childish self-image, it’s not just reasonable acceptance that we’re among the vast majority of people who aren’t “on top”; it is an irrational but intense feeling that we are flawed, that we are not good enough just by not being among “the best”.

Kryzys wieku średniego często wiąże się z próbą ucieczki od takich uczuć, więc niektórzy ludzie mogą odczuwać zwiększoną potrzebę udowodnienia innym swojej wartości, często w lekkomyślny sposób. Mogą uciekać się do romansów bez prawdziwej miłości, zmian w karierze motywowanych statusem i pieniędzmi zamiast prawdziwym uczuciem lub ryzykownych prób szybkiego wzbogacenia się. Wszystko, co robimy bez prawdziwego wewnętrznego entuzjazmu, aby uzyskać uwagę, aprobatę lub poczucie ważności z zewnątrz, jest zazwyczaj motywowane poczuciem niższości.

Jak wyleczyć się z poczucia niższości?

It is very easy to give in to the urge to seek confirmation from the outside: through money, business success, relationships with popular people, and various power games, from physical violence, to all kinds of manipulation, to games like “I’m a such a victim, I suffer more than others!” Our upbringing, peers, the whole culture around us constantly subtly or less subtly urge us to seek external approval.

But even if we manage to prove ourselves in such ways, external success fails to fill the internal void. Many people lose interest and satisfaction in such success almost as soon as they achieve it, so they usually reorient themselves to some new goal, a new success – and it never ends, it’s never enough.

A zdrowa motywacja for effort and achievement in the outside world is not the hope for recognition and approval of others, but inner inspiration, curiosity and pleasure in developing one’s own potentials. In that state of mind, we have no need to compare ourselves with others, but simply explore, follow our sense of interest and satisfaction, allow our creative urge to express itself. As soon as we start to wonder if what we are doing is good enough, if it will attract attention and recognition, it already means that we doubt our own worth.

Aby móc żyć naszą autentyczną kreatywnością, musimy znaleźć i budować poczucie własnej wartości od wewnątrz. Łatwiej to powiedzieć niż zrobić, biorąc pod uwagę, że wrażenia z dzieciństwa i wczesne uwarunkowania emocjonalne działają na głębszym poziomie niż racjonalny. To wymaga Wytrwałość i poświęcenie aby na dłuższą metę pracować nad swoją relacją z samym sobą. Oto niektóre z najbardziej skutecznych, a jednocześnie prostych i przyjemnych podejść:

• • Imagine looking at yourself from the perspective of someone who loves you. That way, it’s easier to appreciate your virtues while forgiving yourself your flaws.

• • Skup się na swoim sercu i rozpoznaj cechy, które znajdujesz w jego rdzeniu. Ćwicz bycie ich świadomym i wyrażanie ich.

• • Identyfikuj się z perspektywą kogoś w swoim otoczeniu, kto ma zdrowe poczucie własnej wartości. Zbadaj, jakie to uczucie i zastosuj je do siebie.

• • Imagine healthy parents who support you, value you and recognize your qualities. This is one of my favorite methods, given that our inner child still unconsciously follows our parents’ input even when we are already grown up.

Jeśli chcesz, możemy Ci w tym pomóc i zastosować indywidualne podejście w rozwiązaniu Twojego wczesnego uwarunkowania.

Powiązane artykuły:

Jak pokonać strach przed popełnianiem błędów?

Kiedy ludzie boją się własnych emocji

Jak przezwyciężyć odrzucenie społeczne i niezręczność?

Wszystkie artykuły 

Coaching online 

Nasz kanał YouTube